Co?
Polska premiera filmu miała miejsce 28 sierpnia 2020 roku na festiwalu „Moc gór” (dawniej „Spotkania z Filmem Górskim”). Obraz ten, startujący w konkursie filmu polskiego, mocno się wyróżnia, nie jest bowiem filmem górskim, choć dzieje się w górach, nie jest także obrazem dokumentalnym, lecz… pełnometrażowym horrorem.
Jak i dlaczego?
Kompozycyjnie film przeplata ze sobą dwie rzeczywistości: tragicznych wydarzeń w jaskini oraz próby rozliczenia się głównego bohatera z nimi, tak w wymiarze emocjonalnym, jak w formalno – prawnym.
Horror jako gatunek artystyczny eksploatuje sposób, w jaki rozgrywa się wroga ingerencja elementu nadprzyrodzonego, nieznanego, nie poddającego się prawidłom rozumu. Mając do wyboru szeroką paletę gatunkowych pomysłów na straszenie widza reżyser wybiera kilka uzupełniających się toposów: zjawy czy ducha – powrotnika, nastroju klaustrofobii i osaczenia wrogim środowisku, ale także niepokojących, podszytych nieufnością relacji międzyludzkich.
Oto dwaj przyjaciele ruszają na eksplorację tajemniczej jaskini w doskonale skądinąd znanym miejscu: Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Brak przygotowania pokrywają entuzjazmem i ciekawością. Widz od razu wie, że musi dojść do tragedii. Amatorzy speleologii dysponują bardzo wątpliwej jakości mapą, nie powiadamiają nikogo o celu wyprawy, nie biorą pod uwagę, że cokolwiek mogłoby pójść nie tak. I do tragedii dochodzi, a widzowie poprzez retrospekcję i rozwijany konsekwentnie suspens poznają jej przyczyny, przebieg i skutki.
Czy warto zobaczyć?
Zasadniczy cel został osiągnięty: można się poważnie zaniepokoić. Obok oddziaływania na prymarny ludzki lęk przed ciasną przestrzenią i nieprzeniknioną ciemnością Boruń straszy odbiorców zjawami, upiornym klaunem, umiejętnym kadrowaniem, a nawet przemyślanym ustawieniem kamery. W chorobliwie żółtawym świetle pomieszczeń bohaterowie budzą podejrzliwość i niepokój w sobie nawzajem oraz w odbiorcy, zaś słabe, punktowe oświetlenie wnętrza jaskini buduje poczucie osaczenia i grozy.
Montaż filmu jest bardzo nierówny. Niektóre sceny uchwycone są po prostu znakomicie, inne zaś nużą dłużyzną. Podobnie jest z dialogami: raz zaskakują trafnością, raz irytują jako klisza innych filmów tego i pokrewnych gatunków. Reżyser ma świetny pomysł na film, lecz wyraźnie zabrakło mu dyscypliny w jego realizacji – gdyby film nieco skrócić, jego odbiór byłby lepszy. Boruń powinien był także mocniej zmotywować aktorów, by uzyskać od nich większą dozę zaangażowania i autentycznej ekspresji. Wypada podkreślić, iż reżyser obsadził siebie samego w jednej z głównych ról i poradził z nią sobie całkiem nieźle.
Nie należy zapominać, iż „Stoję za Tobą” jest produkcją amatorską, niskobudżetową, realizowaną za pomocą minimalnych środków technicznych. Mimo to praca kamery (a właściwie dwóch kamer – to skrajnie mało!) nie budzi żadnych zastrzeżeń, zaś niektóre sceny, jak na przykład te w łazience czy scena z natrętną dziennikarką zrealizowane są po prostu świetnie. Znajdziemy w filmie, poza aluzjami literackimi i filmowymi, także liczne inspiracje w zakresie obrazowania, budowania dramaturgii, kadrowania, kompozycji.
Podsumowując: „Stoję za Tobą”, choć chwilami się dłuży i splata ze sobą zbyt wiele wątków z gatunku grozy, jest ciekawą propozycją, zdradzającą talent i pomysłowość reżysera.
Tytuł: Stoję za tobą
Scenariusz i reżyseria: Jakub Mateusz Boruń
Moja ocena: 3,5/5
